TAXI. TRYLOGIA / TAXI TRILOGY

DAWNA GALERIA POTOCKA

Lisa Byrne przez pewien czas zarabiała na swoją działalność artystyczną pracując jako kierowca taksówki w Irlandii Północnej. Filmy kręciła za pomocą kamery przyklejonej do deski rozdzielczej w taksówce. Tak powstały trzy krótkometraĹźowe filmy dokumentujące jej rozmowy z pasaĹźerami.

Taxi 1: Impreza, to zapis opowieści ludzi bawiących się nocą w mieście, pragnących pokazać swoją osobowość, popisujących się. To, zdaniem autorki, ucieczka mieszkańców Irlandii Północnej przed polityką, która siłą wtargnęła w ich Ĺźycie. Taxi 2: Nowy Rok 2007, piąta rano to z kolei film niewygodny, opowieść o podróĹźy taksówką z podejrzanie wyglądającym mężczyzną, który okazuje się być sprzedawcą narkotyków dla Ulsterskich Bojowników o Wolność. Film jest zapisem drogi powrotnej Byrne do domu w towarzystwie innego podróĹźnego, Adriana, który zgodził się nie wysiadać z samochodu, by ochronić kierującą taksówką artystkę przed niebezpiecznym współpasaĹźerem. Taxi 2  to chaotyczna próba Lisy opowiedzenia Adrianowi historii ich niebezpiecznego pasaĹźera. Ogarnięta paniką opowiada niejasno, a cięcia w filmie nie pozwalają poznać zakończenia.

W Taxi 3: „Stand up And Cry Like a Man” taksówkarze opowiadają, jak przeĹźywali ataki organizacji paramilitarnych w latach 80. i 90., kiedy to ich zawód był szczególnie niebezpieczny. Po latach, dotychczasowi macho są roztrzęsieni i cierpią na bezsenność. Dzięki montaĹźowi poszczególne opowieści nakładają się na siebie sprawiając wraĹźenie, Ĺźe słuchamy cały czas jednej historii. W tej pracy Lisa Byrne umiejętnie zjednoczyła bohaterów, łącząc ich wspólne doświadczenie. Film kończy się po trzech minutach. Widzowie muszą dotrzymać mu kroku w tempie, które sama autorka porównuje do karabinu maszynowego.
Filmy Lisy Byrne przypominają piosenki, będąc jednocześnie świadectwem głębokiej potrzeby opowiedzenia o politycznej traumie. Według autorki, „ilustracja wydarzeń to początek procesu gojenia się ran”. Kiedy była nastolatką, jej przyjaciel zginął od kul paramilitarnej organizacji lojalistycznej. Praca nad trylogią Taxi pomogła jej poradzić sobie z tą stratą. „Piętnaście lat temu konflikt wprawiał ludzi raczej w odrętwienie, teraz potrafią powiedzieć: mam problem natury psychologicznej, muszę to w sobie przepracować. Myślę, Ĺźe nadszedł czas, by pozwolić tym ludziom wypowiedzieć się w sztuce”.

 

Lisa Byrne – Taxi. Trylogia / Taxi Trilogy

Koordynator wystawy: Joanna Piotrowska

WernisaĹź: 8 maja 2010; godz. 15:00

dawna Galeria Potocka, pl. Sikorskiego 10 (w oficynie), Kraków

Ekspozycja: 8–30.05.2010

Zwiedzanie wystawy od wtorku do piątku w godzinach: 16:00-19:00, w niedziele i soboty: 12:00-18:00